İnsanlık, günah-sevap kıskacından çıkıp, suç ve ceza, başarı ve ödül denklemine geçtiği oranda uygarlaşır.
Günah- sevap mantığının hâkim olduğu toplumlarda tarihin her döneminde sömürü vardır, zulüm vardır, haksızlıklar vardır. Bu toplumlarda cennet de cehennem de zayıflar içindir. Cennetle kandırılır, cehennemle korkutulurlar.
Cehennem denince akla korkunç bir yangın yeri, alevler, korlar, fokur fokur kaynayan kazanlar gelir. Din kültüründe cehennem bizlere böyle anlatılır. Aslında cehennem işlenen günahın bedelinin ödendiği, cezasının çekildiği yerdir. Ancak burası bizim algıladığımız gibi yalnız bir hapishane değil, günahın derecesine göre çeşitli işkencelerin uygulandığı bir alandır. Genellikle de bu işkence ateşle yapılır. Günahkâr, ya korkunç alevler içine atılır, ya fokur fokur kaynayan kazanların içine… Bu konuda yazılan kitaplarda cehennemde daha birçok işkence şekilleri anlatılsa da genellikle ateşle yapılan cezalandırma başta gelir. Ne var ki bu cezalandırmanın mantığı hiçbir zaman müminlere anlatılmaz. Örneğin şeytan ateşten yaratıldığına göre ateşle, yanmakla cezalandırılması ne kadar mantıklı!
Cehennem demek, aslında vicdan azabı demek, ateşle pek ilgisi yok!
Cehennem demek, azap demek, eziyet demek, işkence demek!
İnsan cehennemi kendi içinde yakar, kendi içinde yaşar!
İnsan insanın cehennemidir! İnsan insana cehennemdir!
Cehennem ateşi öyle bizim bildiğimiz ateş değildir! O bir pişmanlıktır, pişmanlık ateşidir! Yanlış yapmanın, yanlış yaşama pişmanlığının ateşidir. O, iyiye, doğruya, güzele duyulan özlemin ateşidir.
İnsansak, içimizde bir vicdan varsa, söylediğimiz yalan bizim için bir cehennem ateşidir. Yaptığımız haksızlık, attığımız iftira, kırdığımız kalp, yediğimiz haram, çaldığımız mal içimizde bir cehennem ateşidir, bizi için için yakar!
Öte yandan, yobazın, bağnazın çok olduğu bir ortam aydın insanın cehennemidir.
Zalimlerin hüküm sürdüğü bir ülke mazlumların cehennemidir!
Sömürünün olduğu bir iş yeri çalışanların cehennemidir!
Öteki dünyanın cehennemi ile bizleri korkutup, bu dünyanın cennetinde yaşayan uyanıklar!
Yakamızdan düşün! Anlatıp durduğunuz öteki dünyadaki cennetiniz sizin olsun, bu dünyadaki cehenneminizin kapılarını kapatın yeter!