Malpet’ ten Derepazarı’na Yolculuk!

Tarihi

Araştırma Gülcan YILDIRIM

Derepazarı’nın tarihi, Rize ve çevresi gibi antik dönemlere kadar uzanır. İlçenin yerleşim tarihi, özellikle Doğu Karadeniz bölgesindeki antik Kolhis ve Pontus Krallıkları’na dayanır. Osmanlı döneminde bölgenin ticaret ve zanaat açısından geliştiği bilinmektedir. İlçenin adının, çevresindeki akarsulardan (derelerden) ve bölgede kurulan eski pazar yerlerinden geldiği tahmin edilmektedir.

Derepazarı’nın eski ismi olan Malper, köken olarak tarihsel bir derinliğe sahiptir ve büyük olasılıkla bölgenin coğrafi ve kültürel özellikleriyle ilişkilidir. Bu isim, Osmanlı döneminden önce veya yerel halkın konuştuğu Lazca gibi dillerden gelmiş olabilir.

Derepazarı’nın eski ismi olan Malpet, tarihsel ve dilsel kökenleriyle dikkat çekicidir. Bu ismin kaynağı hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, çeşitli teoriler bulunmaktadır:

1. Lazca Kökeni

Bölge, Laz kültürünün etkisi altında olduğu için, Malpet isminin Lazca’dan türediği düşünülmektedir:

 

Mal: Lazca’da "bölge" veya "yer" anlamına gelir.

Pet: "Küçük tepe" veya "yükseklik" anlamında kullanılabilir.

Bu bağlamda, Malpet adı "Küçük Tepe Bölgesi" anlamına gelebilir. Derepazarı’nın coğrafyası, tepeler ve vadilerle çevrili olduğundan, bu tür bir isim uygun görünmektedir.

2. Osmanlı ve Bizans Dönemi Etkisi

Bölge Osmanlı ve öncesinde Bizans hâkimiyetindeydi. Malpet isminin, bu dönemlerde kullanılan Yunanca veya Ermenice kökenli bir yer adı olabileceği de ihtimaller arasındadır.

Özellikle "mal" kelimesi, Osmanlı Türkçesinde "servet" veya "eşya" anlamına gelir. Ticaret veya tarımsal ürünlerin yoğun olduğu bir bölgeyi ifade etmiş olabilir.

3. Halk Anlatıları ve Geleneksel Kullanım

Yerel halk arasında Malpet isminin, bölgedeki bir doğal özellikten veya tarihi bir olaydan türediği anlatılıyor olabilir.

Örneğin, bölge halkının ekonomik faaliyetleri (hayvancılık, tarım, ticaret) bu ismi etkileyebilir. Mal kelimesi, yerel dillerde "ürün" veya "mal varlığı" anlamına da gelebilir.

4. İsmin Değişimi

Cumhuriyet döneminde birçok yer ismi, Türkçeleştirilmiş veya coğrafi özelliklerine göre yeniden adlandırılmıştır. Malpet, bu süreçte Derepazarı adını almıştır. Yeni isim, bölgenin derelerle çevrili yapısını ve ticari önemini yansıtır.

 

Eğer Malpet isminin kökenine dair daha derin bir bilgi edinmek istiyorsanız, bölgedeki tarih araştırmaları ve arşivler detaylı bilgiler sağlayabilir.

Derepazarı, 1990’lı yıllarda Rize’nin bir beldesiyken ilçe statüsüne kavuşmuş ve zamanla kendine özgü bir kimlik oluşturmuştur.

Gezilecek Yerler

1. Derepazarı Sahili

Karadeniz kıyısında yer alan sahil, temiz havası ve dalga sesleriyle huzur arayanlar için idealdir. Yürüyüş yapmak ve deniz manzarasının tadını çıkarmak isteyenler için güzel bir mekândır.

2. Tarihi Köprüler

Derepazarı’nın çevresindeki köylerde, Osmanlı dönemine ait taş köprüler bulunmaktadır. Bu köprüler, Karadeniz’in doğal yapısına uyumlu mimarileriyle dikkat çeker.

3. Ziraat Botanik Bahçesi (Yakın Konum)

İlçeye kısa bir mesafede yer alan bu bahçe, Rize’nin çay kültürünü ve bölgenin bitki çeşitliliğini keşfetmek isteyenler için uygundur.

4. Derepazarı Yaylaları

Derepazarı’nın yüksek kesimlerindeki yaylalar, Karadeniz’in geleneksel yayla kültürünü ve muhteşem doğa manzaralarını sunar. Yaz aylarında yayla festivalleri de düzenlenir.

Turizmi

Derepazarı, sakin bir tatil arayanlar ve Karadeniz’in doğal güzelliklerini keşfetmek isteyenler için idealdir. Turizm genellikle:

Doğa yürüyüşleri,

Çay bahçeleri gezileri,

Yayla turları ve

Kültürel festivaller etrafında şekillenir.

Bölgenin çay tarımıyla ünlü olması, ziyaretçilere çayın üretim süreçlerini öğrenme ve taze çay tatma imkanı sunar. Derepazarı’nın sahil konumu, balıkçılık turizmi açısından da potansiyele sahiptir.

Yemek Kültürü

Karadeniz mutfağının karakteristik özelliklerini taşıyan Derepazarı’nın yemek kültürü, hem doğallığı hem de lezzetiyle öne çıkar. İşte öne çıkan tatlar:

Hamsili Pilav: Karadeniz’in vazgeçilmez yemeklerinden biri.

Lahana Çorbası ve Sarması: Bölge mutfağında sıkça tüketilen lahana yemekleri.

Mıhlama: Tereyağı, mısır unu ve yöresel peynirle yapılan bu yemek kahvaltıların vazgeçilmezi.

Karalahana Diblesi: Sağlıklı ve lezzetli bir yöresel yemek.

Balık Çeşitleri: Mevsiminde tutulan taze balıklar; özellikle hamsi ve mezgit tercih edilir.

Rize Simidi: Çay eşliğinde tüketilen çıtır ve lezzetli bir simit çeşidi.

Tatlı olarak ise laz böreği ve fındıklı helva sıklıkla tercih edilir.

Derepazarı, doğal güzellikleri, tarihi ve kültürel değerleriyle küçük bir Karadeniz ilçesi olmasına rağmen ziyaretçilerine çok şey vaat eder. Sakin atmosferi, lezzetli yemekleri ve Karadeniz’in eşsiz doğası ile keşfedilmeye değerdir. Eğer Rize’ye bir seyahat planlıyorsanız, Derepazarı’nı da listenize eklemeyi unutmayın.

Derepazarı pidesi

 Rize'nin Derepazarı ilçesine özgü bir lezzettir ve Karadeniz mutfağının en sevilen temsilcilerinden biridir. Kendine has yapılış şekli, ince hamuru ve doyurucu malzemesiyle öne çıkar. İşte Derepazarı pidesi hakkında detaylar:

Derepazarı Pidesinin Özellikleri

Hamuru:

İnce ve çıtır bir yapıya sahiptir.

Mayalı hamur kullanılarak açılır ve odun ateşinde taş fırında pişirilir.

Malzemesi:

En yaygın çeşidi kıymalı pidedir.

Diğer seçenekler arasında peynirli, kavurmalı ve yumurtalı pide bulunur.

Kullanılan peynir genellikle yörede üretilen doğal ve lezzetli peynirlerden seçilir.

Malzemeler doğal ve tazedir, bu da pidenin lezzetini artırır.

Şekli:

Karadeniz pidesine özgü olarak uzun ve ince bir şekildedir.

Uç kısımları kapalı, orta kısmı ise açık bırakılarak pişirilir.

Pişirme Şekli:

Derepazarı pidesi, taş fırında pişirilmesiyle özel bir lezzet kazanır.

Odun ateşi, pidenin dışını çıtır yaparken iç malzemenin de tam kıvamında pişmesini sağlar.

Derepazarı Pidesinin Farkı

İnce hamuruyla diğer bölge pidelerinden ayrılır.

Malzemenin bol kullanımı ve kıvamı tutturulmuş harcıyla lezzetli bir deneyim sunar.

Odun ateşinde pişirilmesi, pidenin kendine has aromasını öne çıkarır.

Derepazarı Pidesi Nerede Yenir?

Derepazarı ilçesinde birçok pide salonu bu geleneksel lezzeti sunar. Özellikle yerel ustalar tarafından yapılan pideler, bölgeye gelen ziyaretçilerin mutlaka tatması gereken bir yiyecektir.

 

Evde Derepazarı Pidesi Yapımı

Evde Derepazarı pidesi yapmak isteyenler için temel tarif:

 

Hamur: Un, su, maya, tuz ve bir tutam şeker ile yoğrulur, mayalanmaya bırakılır.

İç harcı: Kıyma, soğan, domates, biber ve baharatlarla hazırlanır.

Hamur ince uzun açılır, harç ortasına yayılır.

Uçları kapatılarak fırına verilir ve çıtır olana kadar pişirilir.

Derepazarı pidesi, hem lezzeti hem de hazırlama biçimiyle Karadeniz mutfağının simgelerinden biridir. İlçeyi ziyaret edenlerin mutlaka denemesi önerilir.