Sudan iç savaşı ürkütücü boyutlara ulaştı

Birleşmiş Milletler tarafından bu Cuma yaptılan açıklamada, Sudan paramiliter güçlerinin Batı Darfur bölgesinde ele geçiremedikleri tek başkenti kuşattığını belirterek, olası bir saldırının şehrde yaşayan 800.000 kişi için “yıkıcı sonuçlar” doğuracağı uyarısında bulundu. BM aynı zamanda Sudan Silahlı Kuvvetlerinin “kendilerini konumlandırıyor gibi göründüklerini” belirtti.
BM sözcüsü Stephane Dujarric, BM Genel Sekreteri António Guterres'in bir kez daha Paramiliter Hızlı Destek Güçleri ve Sudan silahlı kuvvetlerinin Kuzey Darfur bölgesinde çatışmalardan kaçınmaları çağrısında bulunduğunu söyledi.
BM Siyasi Şefi Rosemary Di Carlo, geçtiğimiz Cuma günü yaptığı açıklamada, Sudan'da bir yıldır süren savaşın “destansı boyutlarda bir krize” yol açtığını belirtti. Çatışmanın sona erdirilmesi için BM'nin aldığı yaptırımların "bazı güçler tarafından" delinmeye çalışıldığının farkında olduklarını ifade eden Di Carlo, “Bu yasadışıdır, ahlak dışıdır ve durmalıdır” dedi.
Açıklamada, son iki hafta içinde El-Faşer çevresinde tırmanan gerilim ve çatışmaların 40,000 kişinin yerinden olmasına ve çok sayıda sivilin hayatını kaybetmesine yol açtığını belirtti. OCHA olarak bilinen İnsani İşler Koordinasyon Ofisi “Güvenlik durumunda meydana gelen zaafiyet, El-Faşer'e insani yardımın ulaşmasına engel oluyor” açıklamasında bulundu.
İnsani yardım yetkililerine göre El-Faşer, komşu Çad'dan ve Sudan'ın kuzeydoğu kıyısındaki Port Sudan'dan kuzey rotası üzerinden yapılan yardım sevkiyatları da dahil olmak üzere, Darfur bölgesinin diğer kısımlarına ulaşmak için önemli bir merkez hükmünde. OCHA yetkilileri “Şu anda, 122,000 kişi için hayat kurtarıcı malzemeler taşıyan bir düzineden fazla kamyon, geçiş garantisi verilemediğinden sebep El-Fasher'e ilerleyemiyor" açıklamasında bulundu. OCHA ayrıca “Tarafların, sivillerin El-Faşer'den daha güvenli bölgelere gitmeleri için güvenli geçişe izin vermelerinin zorunlu olduğunu, aksi takdirde savaş suçu işlemekle yüz yüze kalacaklarını” belirtti.
SUDAN'DAKİ OLAYLAR NASIL BAŞLADI?
24 önce Darfur, özellikle kötü şöhretli Janjaweed Arap milisleri tarafından Orta ya da Doğu Afrikalı olarak tanımlanan halklara karşı işlenen soykırım ve savaş suçları ile eş anlamlı hale gelmişti.
Sudan hükümeti, General Abdülfettah Burhan liderliğindeki ordusu ile Muhammed Hamdan Dagalo komutasındaki Paramiliter Hızlı Destek Güçleri arasında uzun süredir devam eden gerginliğin başkent Hartum'da sokak çatışmalarına dönüşmesiyle, Nisan 2023 ortalarında ciddi bir kaosa sürüklendi. Çatışmalar ülkenin diğer bölgelerine, özellikle de kentsel alanlara ve batı Darfur bölgesine yayıldı.
BM'den Di Carlo yaptığı açıklamada savaşın etkilerine dair korkunç bir tablo çizerek "14,000'den fazla ölü, on binlerce yaralı, hayat kurtarıcı yardıma muhtaç 25 milyon insanla birlikte yaklaşan kıtlık ve evlerini terk etmek zorunda kalan 8.6 milyondan fazla insan" olduğunu bildirdi.
Savaş sırasında Arap ağırlıklı Hızlı Destek Güçleri, Darfur'da etnik Afrikalı sivillere, özellikle de etnik Masalitlere yönelik acımasız saldırılar gerçekleştirdi ve El-Faşer'in geniş bir bölümünü kontrol altına aldı.
Uluslararası Ceza Mahkemesi savcısı Karim Khan'ın Ocak ayı sonunda Darfur'da her iki tarafın da savaş suçu, insanlığa karşı suç ve de soykırım suçlarını işlediğine inanmak için gerekçeler olduğunu belirtmişti.
Hızlı Destek Güçleri, 2019'da bir halk ayaklanması sırasında devrilmeden önce ülkeyi otuz yıl boyunca yöneten eski Sudan Devlet Başkanı Ömer El-Beşir tarafından, Janjaweed savaşçılarıyla oluşturuldu. El-Beşir, 2000'li yıllarda Darfur'da yaşanan çatışmalar sırasında soykırım ve diğer suçları işlediği gerekçesiyle Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından aranıyor.